Gramatyka: Okresy warunkowe - typ 1
Poza okresem warunkowym typu 0 wszystkie pozostałe okresy zalicza się do tzw. okresów (trybów) przypuszczających. W przeciwieństwie do okresu typu 0, nie służą one do mówienia o ogólnych prawdach i regułach, ale do wyrażania przypuszczeń o konkretnych, pojedynczych sytuacjach, mających miejsce w przeszłości, obecnie lub w przyszłości. Okresy warunkowe przypuszczające dzielą się na realne i nierealne.
W okresach przypuszczających realnych mówimy o zdarzeniach możliwych lub prawdopodobnych (w naszym odczuciu), mimo że nie wiemy, czy te zdarzenia rzeczywiście miały miejsce, mają miejsce czy będą mieć miejsce w przyszłości. Chcemy tylko wyrazić fakt, że naszym zdaniem warunek zawarty w zdaniu jest możliwy do spełnienia. Do tej grupy okresów warunkowych zaliczamy okres warunkowy typu 1 oraz szereg okresów mieszanych, łączących różne odniesienia czasowe.
W okresach przypuszczających nierealnych wyrażamy swoje przekonanie, że warunek zawarty w zdaniu jest niemożliwy do spełnienia lub spełnienie go jest bardzo mało prawdopodobne. Cała nasza wypowiedź przyjmuje wówczas charakter "gdybania", czyli rozważamy tylko "co by było, gdyby..." Do tej grupy okresów warunkowych zaliczamy okres warunkowy typu 2, typu 3 oraz okresy mieszane: typu 2/3 i typu 3/2.
Chciałbym jeszcze dodać, że zdanie może zawierać połączenie okresu realnego z nierealnym. Biorąc więc pod uwagę wiele możliwości łączenia okresów, możemy spotkać w wypowiedziach w sumie około 15 różnych typów okresów warunkowych.
Nadszedł czas, aby przyjrzeć się okresowi warunkowemu typu 1. Muszę tu od razu wyjaśnić pewne ograniczenie, którego dokonano na użytek szkolny. Typem 1 nazwano okres warunkowy realny, odnoszący się wyłącznie do czasu przyszłego. Nie obejmuje on zdań dotyczących przeszłości i teraźniejszości, a jak już pisałem, tryby realne mogą obejmować przeszłość, teraźniejszość i przyszłość. Postanowiłem jednak, że omówię poszczególne tryby warunkowe w kolejności i zakresie, w jakim są one nauczane w szkołach, aby ułatwić uczniom przyswojenie tego zagadnienia gramatycznego. Po omówieniu tych standardowych trybów, jeśli starczy mi sił i czasu, przedstawię uroki trybów mieszanych :) Wbrew temu, co się może wydawać, reguły ich stosowania są logiczne i łatwe do opanowania. Trudność być może bierze się z pewnego zaszufladkowania, postrzegania trybów wyłącznie w kategoriach ich budowy i nazywania trybem typu 1, 2, 3 itd. Uporządkowanie ich w ten sposób oczywiście przydaje się w nauczaniu, ale jeśli należycie nie pokaże się podstawowych mechanizmów ich stosowania, mogą pozostać "czarną magią", jak to określają uczniowie. Wracając do trybu warunkowego typu 1...
Budowa:
If + Present Simple, + Future Simple
lub
Future Simple + if + Present Simple
Zamiast Future Simple może pojawić się tryb rozkazujący. O innych wariantach na razie nie będę wspominał.
Zastosowanie:
Tryb warunkowy typu 1 służy do mówienia o zdarzeniu, które będzie miało miejsce w przyszłości, jeśli zostanie spełniony określony warunek.
Przykłady:
- If the weather is fine, we will go on a trip.
Jeśli będzie ładna pogoda, pojedziemy na wycieczkę. - If he doesn't come before midnight, call the police.
Jeśli nie wróci przed północą, zadzwoń na policję. - If I have time, I'll write you a long letter.
Jeżeli będę miał czas, napiszę do ciebie długi list. - If you wait for me, I'll drive you home.
Jeśli na mnie zaczekasz, odwiozę cię do domu. - If he returns, will she marry him?
Jeżeli wróci, to czy ona za niego wyjdzie? - I'll call you if she comes.
Zadzwonię do ciebie, jeśli ona przyjdzie. - We'll have to go on foot if our car breaks down.
Będziemy musieli iść pieszo, jeżeli zepsuje się nam samochód. - They won't work if they don't get better pay.
Nie będą pracować, jeśli nie dostaną lepszej zapłaty. - He will help you if he gets more information.
Pomoże ci, jeśli zdobędzie więcej informacji. - Will you do that if she asks you?
Zrobisz to, jeżeli cię poprosi?
Zwróć uwagę na to, że w powyższych przykładach w zdaniu podrzędnym (po if) nie występuje will, mimo iż w polskim tłumaczeniu mamy tam czas przyszły (jeśli będzie, jeżeli wróci).
Do zobaczenia w drugim okresie warunkowym! :)
© 2004-2024 Jacek Tomaszczyk & Piotr Szkutnik