Strona główna > Blog językowy > Zdania względne definiujące

Blog językowy

Data:	19 czerwca 2009 r.
Temat:	Zdania względne definiujące

W poprzednim odcinku wspomniałem o zdaniach względnych, których znajomość pozwala na poprawne budowanie zdań złożonych. Wyróżniamy dwa typy zdań względnych:

zdania względne definiujące (defining relative clauses),
zdania względne niedefiniujące (non-defining relative clauses).

Dziś omówię tylko zdania względne definiujące. Ich zadaniem jest wprowadzenie takich informacji na temat rzeczownika w zdaniu głównym (zdefiniowanie go), aby można go było odróżnić od innych rzeczy/osób/miejsc.

The man who is standing in front you is my boss.
Mężczyzna, który stoi przed tobą, jest moim szefem.
Jenny lost the money that her mother gave her.
Jenny zgubiła pieniądze, które dostała od mamy.

Charakterystyczne w tych zdaniach są dwie rzeczy:

Usunięcie zdania względnego pozbawia wypowiedź pierwotnego sensu. Spójrzmy na powyższe przykłady. Jeśli pominiemy zdanie względne who is standing in front of you, pozostała część zdania the man is my boss, mimo że jest poprawna gramatycznie, nie jest w pełni zrozumiała. (Ten) mężczyzna jest moim szefem - nie wiemy dokładnie, o kogo chodzi, i od razu zapewne chcielibyśmy zapytać, który to mężczyzna. Podobnie w drugim zdaniu. Zdanie Jenny lost the money - Jenny zgubiła (te) pieniądze jest poprawne gramatycznie, ale również nie wiemy, o jakich pieniądzach jest mowa. Dopiero zdania względne uzupełniają te informacje i dlatego wiemy, że moim szefem jest mężczyzna, który stoi przed tobą, a Jenny zgubiła pieniądze, które dostała od mamy.
W przeciwieństwie do języka polskiego zdania głównego nie oddziela się przecinkami od zdania względnego. Może to wydawać się drobiazgiem, ale błędy w interpunkcji mogą niestety zmienić znaczenie wypowiedzi i dlatego musimy wiedzieć, kiedy stosować przecinki. To może dla przykładu jeden klasyk :) Do naczelnika więzienia zostało wysłane krótkie polecenie, co ma zrobić z więźniem: Wypuścić nie wolno, wywieźć na Sybir. Więźniowi jednak udało się zmienić miejsce przecinka w tym rozkazie, zanim otrzymał go naczelnik: Wypuścić, nie wolno wywieźć na Sybir.

Zdania względne wprowadzane są zaimkami i przysłówkami względnymi, takimi jak: who, that, which, whose, where, when, what.

Wybór zaimka zależy o tego, o czym mówimy. Jeśli podajemy informacje na temat osób, używamy zaimka who lub that. Jeśli wypowiedź dotyczy rzeczy, stosujemy which lub that. Jak widać, zaimek that jest uniwersalny i można go używać zarówno do osób, jak i rzeczy:

I saw the man who/that stole your car.
He apologized to the woman who/that he offended.
I bought the book which/that you recommended.
He ate the dessert which/that wasn't for him.

Inne zaimki i przysłówki względne oraz ich zastosowanie:

Zaimek/przysłówek	Zastosowanie	Przykład	Tłumaczenie
whose	wyrażanie posiadania	The woman whose husband works with you teaches our children.	Kobieta, której mąż z tobą pracuje, uczy nasze dzieci.
where	określenie miejsca	This is the house where I used to live.	To jest dom, w którym kiedyś mieszkałem.
when	określenie czasu	The time when we are together goes by very fast.	Czas, kiedy jesteśmy razem, mija bardzo szybko.
what	= that which, the thing(s) which	I didn't hear what you said.	Nie słyszałem tego, co powiedziałaś.
		He did what he could.	Zrobił, co mógł.
		This is what I needed.	To jest to, czego potrzebowałem.

Zaimki i przysłówki względne mogą pełnić w zdaniach względnych funkcję podmiotu lub dopełnienia.

Jeśli zaimek pełni funkcję dopełnienia, lub mówiąc inaczej - zadanie względne ma swój własny podmiot - zaimek ten można pominąć.

This is the girl who/that my son is dating.

W tym przykładzie zdanie względne who/that my son is dating ma swój podmiot my son i dlatego zaimek who/that można pominąć:

This is the girl my son is dating.

Uwaga: W języku pisanym, gdy zaimek względny who pełni funkcję dopełnienia, może przybrać formę whom:

This is the girl whom my son is dating.

Oczywiście również whom w tym zdaniu jest opcjonalne.

I bought the dress which/that was in the shop window.

W tym przykładzie zdanie względne which/that was in the shop window nie ma swojego podmiotu, a zatem zaimka pominąć nie wolno.

Inne przykłady:

We need a place (where) we can hide.

Zdanie względne ma podmiot we, więc where można pominąć.

I remember the day (when) they got married.

Zdanie względne ma podmiot they, więc when można pominąć.

The man whose mobile phone was stolen wanted to borrow mine.

Zdanie względne nie ma podmiotu, więc whose pominąć nie wolno.

Jeśli w zdaniu względnym występuje czasownik z przyimkiem (np. live in, look at, talk to, etc.), przyimek ten może zostać umieszczony na początku lub na końcu zdania względnego:

The flat that/which she lives in is on the second floor.
The flat in which she lives is on the second floor.
The flat she lives in is on the second floor.

Uwaga: Jeśli przyimek umieścimy na początku zdania względnego, wówczas nie można użyć zaimka that. Z tego powodu niepoprawne będzie zdanie: The flat in that she lives is on the second floor.

To był dość obszerny odcinek jak na początek wakacji, ale myślę, że nie sprawił Wam on poważniejszych trudności. Następnym razem omówię zdania względne niedefiniujące. Będzie trochę krócej :)

Spis tematów Poprzedni temat Następny temat

Komentarze do tego tekstu możesz znaleźć na forum.