Matura – Jak przygotować się do egzaminu
Przygotowanie się do egzaminu maturalnego to przygotowanie się do każdej z jego części. Każdy element wymaga przećwiczenia i choć często dokonuje się to podczas regularnych szkolnych lekcji, to osoby mające zaległości lub chcące osiągnąć dobry wynik powinny trochę popracować nad własnym warsztatem językowym. Poszczególne elementy wymagają różnego rodzaju ćwiczeń, choć niektóre mogą być ze sobą powiązane, np. nauka konstrukcji gramatycznych wpływa na umiejętność tworzenia tekstów i można je połączyć ze sobą.
SŁUCHANIE
Jedna z teorii mówi, że aby słyszeć, trzeba słuchać. Z całą pewnością jest to stwierdzenie zgodne z zasadą “Practice makes perfect.” Umiejętność słuchania jest nierozerwalnie związana z fonetyką, a dokładnie z tym, czy w naszym umyśle mamy prawidłowe wzorce fonetyczne – fonemy. Jeśli nasza wiedza o fonetyce jest słaba, to i rezultat słuchania zazwyczaj nie jest najlepszy. Przykładowo, jeśli mamy tekst, w którym musimy określić na zasadzie prawda/fałsz, czy dana osoba śpiewała kiedyś w chórze, czyli w nagraniu pojawia się zdanie:
[…] She sang in a choir. […]
ale słowo “choir” /’kwaiE(r)/ jest dla nas niezrozumiałym wyrazem, ponieważ nie wiemy jak się ono wymawia prawidłowo, to zdanie takie w całym ciągu nagrania jest dla nas niezrozumiałe. W rezultacie zaznaczenie odpowiedzi to “taking a wild guess” (zgadywanie na chybił trafił). Aby słuchanie było sukcesem na maturze, należy uczyć się prawidłowej wymowy wyrazów. Kiedy nie wiemy, jak się dany wyraz wymawia, to sprawdzamy go w słowniku papierowym, elektronicznym czy w Internecie. Dzięki temu mamy podwójną korzyść: mówimy prawidłowo, a to jest punktowane na egzaminie ustnym, oraz rozumiemy to, co mówi do nas natywny użytkownik języka w nagraniu maturalnym. Dużo daje słuchanie piosenek z patrzeniem na słowa, jak również oglądanie filmów po angielsku z angielskimi napisami.
CZYTANIE
Na egzaminacyjnym czytaniu wychodzi nasza systematyczna praca nad słownictwem. Co prawda czytanie jest umiejętnością bierną (w przeciwieństwie do mówienia czy pisania), ale nie da się zrozumieć tekstu, jeśli znajomość słownictwa zdającego jest uboga i jedynie domyśla się on ogólnego sensu zdań. Do zwykłej, codziennej i swobodnej komunikacji wystarczy znajomość ok. 2000-2500 najczęściej używanych słów. Egzamin maturalny na poziomie podstawowym nakłada na nas wymóg znajomości 3000-4500 słów (poziom B1), a poziom rozszerzony 4500-6000 słów (poziom B2). Dlatego też nie należy unikać systematycznego ćwiczenia słownictwa w szkole oraz powtarzania w domu. Jak mówi łacińska sentencja: Repetitio est mater studiorum (Powtarzanie jest matką nauki), bez powtarzania nie ma uczenia się.
ŚRODKI JĘZYKOWE
Bardzo ważne jest uczenie się nie tylko słownictwa, ale i gramatyki. Zadania w tej części są zamknięte w teoretycznie prostej formie – dobieranie lub wielokrotny wybór. Z analiz szczegółowych wyników egzaminu maturalnego okazuje się często, że nieznajomość gramatyki oraz fraz stanowi przeszkodę w uzyskaniu dobrego wyniku, ponieważ często brak dobrego rezultatu w tej części powiązany jest z kiepskim wynikiem z pisania. Należy uczyć się całych fraz (wraz z przyimkami!) powtarzać je (np. pisać zdania z nimi) oraz rozwiązywać zadania gramatyczne. Na przykład:
zamiast: accuse = oskarżać
uczymy się: accuse sb (=somebody) of sth / doing sth (=something)
Dzięki temu wiemy, jak zastosować frazę w gotowym zdaniu:
He accused me of stealing his money.
PISANIE
Aby nauczyć się pływać, trzeba pływać. Aby nauczyć się pisać, trzeba pisać. Niestety, na skutek upraszczania języka w codziennej komunikacji (np. SMSy) oraz niechęci do własnoręcznego tworzenia dłuższych tekstów, umiejętność pisania jest jedną z trudniejszych do opanowania dla ucznia. O ile tworzenie tekstów na poziomie podstawowym wydaje się w miarę proste, to pisanie artykułów czy rozprawek to już sztuka, za którą niewielu zdających otrzymuje maksymalną liczbę punktów. Jest wiele rzeczy, które można zrobić jeszcze na etapie nauki szkolnej. Uzupełniając ćwiczenia powinno się wpisywać całe zdania, a część uczniów rysuje strzałki, numeruje albo stosuje sobie tylko znane skróty. Można próbować pisać SMSy po angielsku do znajomych, którzy również uczą się angielskiego. Obowiązkowo powinno się zapoznać z budową zdań złożonymi w języku angielskim, jakie spójniki i jakie czasy gramatyczne w nich występują (Time clauses, Clauses of result, itd.). Dobrym ćwiczeniem przygotowującym jest tłumaczenie zdań na język angielski. Można to połączyć z nauką fraz – układać zdania z frazami, których chcemy się nauczyć, dzięki czemu jednocześnie utrwala się struktury leksykalno-gramatyczne i ćwiczy pisanie. Po napisaniu około 10-15 własnych tekstów uczeń zaczyna rozumieć, jak należy napisać tekst na egzaminie maturalnym.
© 2004-2024 Jacek Tomaszczyk & Piotr Szkutnik